Historia szkoły
Po odzyskaniu niepodległości funkcję szkoły podstawowej w Warce pełnił stary budynek poklasztorny. Kilka lat później wybudowano 4-izbową drewnianą szkołę przy ul. Wysockiego. Ze względu na fatalne warunki jakie tam panowały oraz z uwagi na dużą liczbę dzieci Rada Miejska na wniosek burmistrza Władysława Lisowskiego i nauczyciela Władysława Janusa w listopadzie 1924 r. wystąpiła z projektem budowy nowej szkoły z 14 salami. W dniu 23 czerwca 1927 r. uroczyście wmurowano akt erekcyjny. Nowy budynek miał stanąć na ówcześnie przeznaczonym przez miasto placu tzw. "okopku" w obrębie ul. Warszawskiej i Zastodólnej (obecnie Piotra Wysockiego). Komitet budowy składał się z burmistrza W. Lisowskiego, ławników miejskich, Aleksandra Wyrzykowskiego i Józefa Napiórkowskiego, radnych: Henryka Kosmahla, Feliksa Kona, Franciszka Marowskiego, Franciszka Kwiatkoskiego oraz kierownika PSP nr 1 Jerzego Kieturakisa. Projekt tej szkoły opracowany został przez architekta powiatowego inż. Zarzyckiego, odpowiedzialnym majstrem murarskim został Franciszek Król. Budowę realizowano sposobem gospodarczym. we własnym zakresie wypalono cegły w miejscowej cegielni. Drewno na otwory okienne, podłogi i drzwi dostarczyło Nadleśnictwo. W 1929 r. po odejściu na emeryturę dotychczasowego kierownika szkoły został mianowany na to stanowisko Wiktor Krawczyk. W budowę szkoły włączyło się całe społeczeństwo Warki i okolic. W dniu 19 września 1930 r. młodzież szkolna Warki mogła rozpocząć naukę częściowo w nowym budynku szkolnym.
Do PSP nr 1 uczęszczało wówczas 640 uczniów uczących się w 7 oddziałach. Placówka ta była równocześnie siedzibą Publicznej Szkoły Dokształcającej Zawodowo (zajęcia prowadzono w godzinach popołudniowych). Kierownikiem szkoły został Wiktor Krawczyk. Kurator okręgu szkolnego warszawskiego Grzegorz Zawadzki w 100-ną rocznicę wybuchu powstania listopadowego oficjalnie nadał PSP nr 1 w Warce imię Piotra Wysockiego. Po poświęceniu budynku szkolnego przez miejskiego proboszcza parafii wareckiej ks. Dudę-Dziewierza i przemówieniach wojewody warszawskiego Stanisława Twardo, kuratora OSW, starosty grójeckiego - Romana Grochowskiego i innych licznie zgromadzonych gości, burmistrz miasta przekazał okazałą placówkę przy ul. Warszawskiej 24 władzom szkolnym. Na froncie budynku i w holu szkolnym wmurowano okolicznościowe marmurowe tablice ufundowane przez Związek ochotniczej Straży Pożarnej Warka, powiatu oraz komitet budowy tej szkoły.
Budowla ta była jedną z bardziej okazałych obiektów oświatowych w całym powiecie grójeckim. Powierzchnia wykazała 5392 m kw. z 14 dużymi dobrze oświetlonymi pomieszczeniami. Ten piętrowy budynek został pokryty blachą, ogrzewany był przez piece kaflowe, nie miał kanalizacji i toalet wewnętrznych. Do placówki należały boiska sportowe o powierzchni 600 m kw. oraz działka szkolna 500 m kw. W szkole tej pracowali nauczyciele: Polacy i Żydzi, uczyły się też dzieci polskie i żydowskie. Wszyscy uczniowie nosili jednolite czapki i berety z wyhaftowanymi znaczkami patrona szkoły. Do 1935 r. szkoła nr 1 była jedyną powszechną szkołą w Warce. Uczyło się tam 909 dzieci w 17 oddziałach i 15 zatrudnionych nauczycieli. Na wniosek prezesa Ogniska ZNP Władysława Janusa i Rady Miejskiej w Warce Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego rozdzieliło w lipcu 1935 r. PSP nr 1 na dwie 7 klasowe szkoły PSP nr 1 i PSP nr 2, która orzymała imię Kazimierza Pułaskiego. Ta nowa placówka mieściła się w dawnym budynku drewnianym i częściowo w salach PSP nr 1. Rada Miejska rozpoczęła intensywne starania o budowę nowej szkoły. Zlokalizowana została na placu szkolnym obok już istniejącego budynku szkolnego. Prace budowlane były realizowane sposobem gospodarczym. Jesienią 1938 r. budynek ten został częściowo udostępniony dla potrzeb szkoły (parter). W następnych miesiącach udostępniono I i II piętro. W 1939 r. szkoła liczyła 495 uczniów uczących się w 10-ciu oddziałach.
Już 8 września 1939 r. Warka znalazła się pod okupacją niemiecką. Budynek PSP nr 1 przez całą okupację był zajęty przez kompanię wojska niemieckiego. W dniu 28 lipca 1944r. Niemcy nakazali ewakuację ludności mieszkającej w Warce. Warka i okolice zostały ufortyfikowane i zaminowane. W wyniku działań wojennych na przyczółku warecko-magnuszewskim praktycznie całe miasto przestało istnieć. Zniszczeniu uległy budynki szkolne i ich wyposażenie. Szczególnie ucierpiał budynek PSP nr 1. Został spalony dach i całe I piętro. Powracający uciekinierzy Warki zastali dymiące zgliszcza i morze gruzów.
Mieszkańcy przystąpili do stopniowej odbudow szkoły, która trwała do 1948 r. Do obydwu szkół w 1948 r. uczęszczało ponad tysiąc dzieci. Zarządzeniem Ministra Oświaty, Gimnazjum Samorządowe w Warce (mieszczące się w pałacu na Winiarach) upaństwowiono i przekształcono w wyniku reformy oświatowej w Liceum Ogólnokształcące, które w 1954 r. zostało połączone z PSP nr 1 w jedenastoletnią szkołę ogólnokształcącą. Dyrektorem tej szkoły został W. Krawczyk. W wyniku kolejnych zmian rozdzielono tą szkołę. Klasy podstawowe zostały przeniesione do budynku nr 2, a dzieci z tego obiektu przeniesiono do nowo wybudowanej szkoły tysiąclecia (1966) przy ulicy Polnej. LO pozostało w budynku dawnej PSP nr 1. Dyrektorem SP nr 1 został Roman Jóżwiak. W latach 1963-1970 przeprowadzono kapitalny remont w obu obiektach (wymieniono podłogi na parkiety, zainstalowano centralne ogrzewanie, dobudowano szatnie, bibliotekę, sanitariaty). W 1963r. wybudowano na placu szkolnym salę gimnastyczną, kotłownie c.o. dla budynku, kuchnię, dwie sale dydaktyczne, a w późniejszym czasie dwa mieszkania dla nauczycieli. W 1969 r. w szkole nr 1 uczyło się 380 dzieci w 11 oddziałach. W wyniku kolejnej reformy oświatowej w 1972 r. SP nr 1 stała się zbiorową szkołą dla całego regionu. Po odejściu R. Jóźwiaka dyrektorem został Władysław Traczyk. Po kolejnych reformach oświatowych w 1985 r. SP nr 1 ponownie połączono z LO w Zespół Szkół Ogólnokształcących. W 1993r. po wybudowaniu Miejskiego Ośrodka Kultury i Sportu, LO zostało oddzielone i przeniosło się do sal wybudowanych na cele dydaktyczne w MOKiS. SP nr 1 wróciła do swego pierwotnego budynku szkolnego (niskiego). Budynek wysoki został zajęty przez szkołę nr 3.
W 163 rocznicę Powstania Listopadowego Publicznej Szkole Podstawowej nr 1 przywrócono prawowite imię Piotra Wysockiego. W holu szkoły odsłonięto z tej okazji kolejną pamiątkową tablicę. W wyniku kolejnej reformy oświatowej w 1999 r. na wniosek Rady Miejskiej w Warce PSP nr 1 po raz siódmy zmienia swoją lokalizację. Przeniesiono ją do budynku internatu LO przy ul. Polnej, co nie było najlepszym wyborem (wąskie korytarze, niewielkie sale lekcyjne). Dyrektorami PSP nr 1 były wówczas p. Wiesława Zielonka a następnie p. Agnieszka Skrzypczak a wicedyrektorem p. Beata Krawczyk. W dawnym budynku PSP po remontach ulokowano Publiczne Gimnazjum nr 1 w Warce. W ciągu zaledwie kilkuletniego okresu funkcjonowania szkoły zaszły duże zmiany: pojawiła się nowa, duża sala gimnastyczna, oba budynki zostały połączone łącznikiem.
Najważniejszym rokiem istnienia gimnazjum był jednak rok 2002. 8 maja tego roku przekazano dyrekcji szkoły sztandar ufundowany przez Radę Rodziców, zaś 5 października nadano szkole imię Stanisława Marciniaka (1911-1999; fizyk, nauczyciel, członek AK, uczestnik tajnego nauczania podczas II wojny światowej w Warce oraz organizator szkolnictwa wareckiego po zakończeniu wojny).
Pierwszym dyrektorem gimnazjum (od 1999 r.) była p. Urszula Kuśmierska, a wicedyrektorami p. Mariola Rybicka a w latach 2001-2004 p. Urszula Sasin-Kutyna. W 2007 r. dyrektorem została p. Mariola Rybicka, a wicedyrektorami p. Dorota Migdalska-Drabik i p. Bożena Sobieraj. W 2011 r. dyrektorem Publicznego Gimnazjum nr 1 w Warce została p. Bożena Sobieraj, a wicedyrektorem p. Dorota Migdalska-Drabik. Gimnazjum funkcjonowało przez 18 lat. Ostatnia reforma oświaty likwidująca gimnazja, spowodowała, że PSP nr 1 w roku szkolnym 2017/2018 powróciła do swojego dawnego budynku i funkcjonuje obecnie jako Szkoła Podstawowa nr 1 w Warce, patronem jest Piotr Wysocki (pułkownik Wojska Polskiego, inicjator powstania listopadowego, działacz niepodległościowy, przywódca sprzysiężenia podchorążych). Dyrektorem nowej szkoły została p. Bożena Sobieraj, wicedyrektorami p. Urszula Sasin-Kutyna oraz p. Beata Krawczyk.
Opracowano na podstawie: „Warka. Historia, dzisiaj i jutro”
